Page 38 - Turkce_Dil web edition

TÜRKÇE
DİL BİLGİSİ

3. Dönüşlü Eylemler
Öznenin işi yaparken aynı zamanda o işten etkilendiğini gösteren fiillerdir. Yani fiili yapan da ondan etkilenen
de öznedir.
❖ Ayşe aynanın karşısında saatlerce süslendi. İişi yapan da Ayşe, işten etkilenen de Ayşe)
❖ Banyoda yüzünü yıkıyor. (Yıkayan ve etkilenen o)
❖ Hüseyin düğüne giderken süslendi. (İşi yapan da Hüseyin, işten etkilenen de Hüseyin)

4. İşteş Eylemler
Eylemin karşılıklı ya da birlikte yapıldığı eylemlerdir:
❖ Bu konuyu tartıştılar. (Karşılıklı)
❖ Kuşlar ağaçta ötüşüyor. (Birlikte)
❖ Onunla yıllarca mektuplaştık. (Karşılıklı)

NESNELERİNE GÖRE EYLEMLER
1. Geçişli Eylemler
Öznenin yaptığı işin başka varlıklar üzerine geçtiğini bildiren eylemlerdir. Bu eylemler nesne alır.
❖ Titizlikle elindeki yazıları inceliyordu.
❖ Son romanını geçen ay bitirdi.
❖ Bu konuyu ona da anlatmıştım.

2. Geçişsiz Eylemler
Nesne almayan eylemlerdir. “Ne, Neyi, Kimi” sorularına yanıt vermez.
❖ Önümüzdeki hafta yola çıkıyoruz.
❖ Bu adam devamlı gülüyor.
❖ Dün akşam şehirden ayrıldı.

3. Oldurgan Eylemler
Geçişsiz bir fiile “-dir, -t, -r” eklerinden biri getirilerek fiil geçişli yapılırsa buna oldurgan fiil denir.
❖ Uyandım → Uyandırdım.
❖ Yattım → Yatırdım.
❖ Ağladı → Ağlattı

4. Ettirgen Eylemler
Geçişli olduğu hâlde “-dir, -t, -r” ekleriyle tekrar geçişli yapılan fillerdir. Geçişlilik dereceleri artırılmıştır. Fiili bir
başkasına yaptırma söz konusudur.
❖ Temizledi → Temizletti.
❖ Döndü → Döndürdü.
❖ Aldı → Aldırdı.

38 www . englishexampoint .com