Page 34 - Turkce_Dil web edition

TÜRKÇE
DİL BİLGİSİ

EK-FİİL (EK-EYLEM)

Tek başına kullanıldığında bir görevi ve anlamı olmayan eklerdir. Ek-fiiller isimlere gelerek onları yüklem yapar
ya da basit zamanlı eylemlere gelerek onları birleşik zamanlı yapar. En çok kullanılan ek-fiiller “-idi, -imiş, -ise, -dır,
-dir, -m, -ım, -n,-ın” ekleridir.
Ek-fiillerin iki görevi vardır:

1. İsimlere gelerek onları yüklem yapar.
❖ Bu masa çok ağırmış.
❖ Sınıfa yeni gelen öğrenci akıllıydı.
❖ Bazı sorular zormuş.
❖ Mahallede iki bekar vardı.
❖ Ben zeki bir insanım.

2. Kip eki almış bir fiile gelerek onları birleşik zamanlı yapar.
Bunu isme gelen ek-fiille karıştırmamak gerekir çünkü birleşik zaman, fiillerde olur. Birleşik zamanlı fiillerin üç
zamanı vardır.

a. Hikâye birleşik zamanı: Kip eki almış bir fiile “-idi, -di” ekinin getirilmesiyle yapılır.
❖ Onunla konuşmuştu. (Geçmiş zamanın hikâyesi)
❖ Yarın bize gelecekti. (Gelecek zamanın hikâyesi)
❖ O her şeyi bilirdi. (Geniş zamanın hikâyesi)
❖ Odasında kitap okuyordu. (Şimdiki zamanın hikâyesi)
❖ Ormanda ağaç kesmeliydi. (Gereklilik kipinin hikayesi)

b. Rivayet birleşik zamanı: Kip eki almış bir fiile “-imiş, -miş” ekinin getirilmesiyle yapılır.
❖ Yarın tarlada çalışacakmış. (Gelecek zamanın rivayeti)
❖ Her sabah koşarmış. (Geniş zamanın rivayeti)
❖ Sahada çimleri suluyormuş. (Şimdiki zamanın rivayeti)

c. Şart birleşik zamanı: Kip eki almış bir fiile “ise, -se, -sa” eklerinin getirilmesiyle yapılır.

❖ O geldiyse her şey yoluna girer. (Bilinen geçmiş zamanın şartı)
❖ Parayı toplamışsa buraya gelir. (Bilinmeyen geçmiş zamanın şartı)
❖ Bunu biliyorsa bizi de bulur. (Şimdiki zamanın şartı)
❖ Evi alacaksa bu parayı vermeli. (Gelecek zamanın şartı)

34 www . englishexampoint .com